Hieronder: 25 tips voor moeders met zonen
Tijdens mijn eerste zwangerschap wist ik het zeker: in mijn buik zat een klein meisje met zwarte krulletjes. Negen maanden later beviel ik van een klein jongetje met rossige haartjes. En hoewel ik mezelf niet gauw in een hokje plaats en mezelf dus ook niet het label meisjesmama of jongensmama opplakte, ben ik dat laatste wel geworden. Want nog twee jongens volgden en inmiddels zijn ze 9, 7 en 4.
Ik heb die term overigens nooit echt begrepen. Ben je een jongensmoeder als je (enkel of vooral) zonen hebt of ben je dat als je een bepaalde houding of lifestyle hebt? Zonen heb ik, ja. Maar ik hou ook wel degelijk van make-up, een beetje tutten, sieraden, jurken en hakken. En ook van stoere boots, stoere sporten, ik heb een nuchtere blik op het leven en maak gerust mijn handen vies.
Maar goed, wat de gedachte ook is achter het label, ik heb zonen en ik doe (samen met mijn man) mijn uiterste best om daar drie gezonde mannen van te maken. Lichamelijk en geestelijk. En ik kan je zeggen, dat is niet altijd even makkelijk. Ik denk oprecht dat deze generatie moeders een stevigere kluif heeft aan het opvoeden van haar kroost. Kinderen worden zo snel groot met alles dat ze zien op tv en online. Facebook en Whatsapp. Minecraft en Big Time Rush. De wereld ligt aan hun voeten, is binnen handbereik, alles lijkt mogelijk, maar is ook zo overweldigend. We slepen ze van school naar drie verschillende sporten en als we moeten werken droppen we ze op de naschoolse opvang. Hoe blijf je dan trouw aan jezelf? Hoe leer je omgaan met emoties en stress? Hoe laat je je niet overrompelen door anderen? Hoe blijf je het pure, simpele waarderen en laat je je niet meeslepen in het materiële? Hoe blijf je lekker gedwongen met je Lego spelen of in bomen klimmen leuk vinden als een tripje naar het buitenland of een bezoek aan een attractiepark zo gewoon lijken? Hoe blijf je ook als kind al mindful?
Ik heb eerder al eens gezegd dat ik niet iemand ben die boeken over opvoeden leest of eindeloos forums afstruint naar ervaringsverhalen. Maar dat neemt niet weg dat ik soms een tip, een handvat of iemands ervaring in mijn achterhoofd opsla en dat toepas of vergelijk met mijn eigen gezin. Zoals de 25 regels voor het opvoeden van jongens, opgeschreven door Tabitha Studer uit Pennsylvania.
Ik vind het een mooie, lieve en fijne lijst (deze Nederlandse versie is een bewerking van Ouders Online). Misschien soms voor de hand liggend en niet altijd wetenschappelijke onderbouwd. Maar klein en puur en eerlijk. Ik kan er wel wat mee.
25 Tips voor moeders met zonen
1. Leer hem zijn gevoelens te verwoorden
Jongens kunnen schreeuwen uit frustratie, of gillen van angst, of bijten van opwinding, of zich juist verstoppen uit schaamte. Ze zijn fysiek in de uiting van hun emoties. Laat dat gewoon gebeuren. Maar geef ook woorden aan wat je zoon voelt.
Benoem de emotie die ten grondslag ligt aan zijn gedrag. En als je vindt dat zijn gedrag ongepast is, vertel dan wat hij wél kan doen. Laat ook zien hoe anderen emoties uiten. Bijvoorbeeld als je iets ziet op televisie, of tijdens het voorlezen, of gewoon thuis. Leg uit hoe het komt dat iemand zich zo voelt. Taal helpt bij het leren omgaan met emoties. Zo wordt het voor je zoon gemakkelijker om het verschil te voelen tussen boosheid en schaamte, of tussen teleurstelling en verdriet.
2. Wees zijn grootste fan
Als moeder ben je zijn trouwste supporter, bijvoorbeeld op het voetbalveld. Dat vindt hij prettig, ook al toont hij weerstand. Natuurlijk zal hij zich rot schamen als je gaat meezingen met de nummers die hij samen met zijn eigen band gemaakt heeft. En hij kan je wel vermoorden als je het baby-album tevoorschijn haalt als hij voor het eerst een vriendinnetje mee naar huis neemt. Ook wil hij niets weten van alle dingen waarover je op internetforums hebt opgeschept: van het zindelijk worden tot zijn cito-score. Hij schaamt zich de oren van zijn kop. Of je daarmee wilt stoppen alsjeblieft! Maar ondanks al die weerstand weet hij in ieder geval dat er één iemand is die het altijd voor hem zal opnemen, wat er ook gebeurt.
3. Leer hem de was te doen
Leer hem wassen en strijken. Leer hem hoe je de afwasmachine inruimt. Leer hem de basisprincipes van koken. Hij zal er niet altijd zin in hebben maar er uiteindelijk wel baat bij hebben.
4. Lees voor, en vertel verhalen
Kinderen leren lezen op de schoot van hun ouders. Door ze voor te lezen reik je ze een nieuwe wereld aan. Het prikkelt de fantasie, en stimuleert ze om na te denken over wat er allemaal mogelijk is in het leven. Laat zien dat lezen leuk is, door zélf te lezen (en daarover te vertellen). Ontdek de kracht van verhalen door elkaar verhalen te vertellen. Vertel ook over het belang van schrijven. Zonder schrift worden gedachten en herinneringen vluchtig, en zouden we geen geschiedenis hebben.
5. Stimuleer hem om te dansen
Ritme, muziek en dans zijn belangrijke manieren om je te uiten. Dat is van alle culturen. Stimuleer je zoon om te bewegen als hij muziek hoort. Als hij zin heeft om te dansen, laat hem dan lekker gaan, hoe gek het er ook uitziet. Het gaat er niet om of je het goed kunt, maar dat je ontdekt hoe fijn het is, en wat muziek met je doet.
6. Geef voorbeelden van ‘goede mannen’
Geef je zoon voorbeelden van ‘goede mannen’. Dat wil zeggen: integere, intelligente en wilskrachtige mannen, die op grond van die eigenschappen veel invloed hebben gehad. Je zoon zal door de speelgoedwinkel, televisie, en andere commerciële beïnvloeding volop omringd worden door mannen met spierbundels, sixpacks en ander machtsvertoon, zoals geld en hard geschreeuw. Zorg dus dat je dat compenseert met voorbeelden van mannen die écht invloed hebben gehad, zoals: mannen die belangrijke dingen bedacht hebben (Albert Einstein, Anthony Van Leeuwenhoek);
mannen die gestreden hebben voor belangrijke dingen (Nelson Mandela, Martin Luther King);
mannen die belangrijke dingen gebouwd of gemaakt hebben (Rem Koolhaas, Anthony Fokker);
mannen die wereldberoemde kunstwerken geschapen hebben (Rembrandt, Van Gogh);etc.
7. Geef voorbeelden van ‘goede vrouwen’
Geef je zoon ook voorbeelden van vrouwen die meer te bieden hebben dan hun uiterlijk. Zoals:
- wetenschappelijk onderzoeksters (Madame Curie);
- verzetsstrijdsters (Jeane d’Arc);
- schrijfsters (Annie MG Schmidt);
- vrouwelijke staatslieden (Angela Merkel);
- dappere vrouwen (Miep Gies, die Anne Frank hielp onderduiken);
- onverzettelijke vrouwen (Aung San Suu Kyi);
- etc.
8. Wees zelf een voorbeeld van een ‘goede vrouw’
Je hoeft geen beroemdheid te zijn om jezelf als voorbeeld te kunnen stellen. Zelfs als je denkt dat je niets kunt, heb je al de volgende prestaties geleverd:
- je hebt leven geschonken;
- je hebt zijn lijf uit het jouwe geperst;
- je hebt een baby in leven weten te houden;
- je hebt zijn pijn met een kusje laten verdwijnen;
- je hebt hem leren eten met mes en vork;
- je hebt zijn kots en spuitpoep opgeruimd zonder over te geven;
- je hebt monsters onder zijn bed verjaagd;
- je hebt getoond sterk te zijn als hij lijdt;
- je kunt je leven geven om dat van hem te redden.
Wie dat allemaal kan, is een sowieso een held.
9. Breng hem goede manieren bij
Leer hem hoe hij zich fatsoenlijk moet gedragen. Omdat dat prettig is. Waardoor de wereld wat prettiger wordt.
10. Geef hem houvast in het leven
Geef je zoon iets waar hij troost uit kan putten. Er zal een dag komen dat jij er niet bent als hij je nodig heeft. Dan is hij bang, eenzaam, vol liefdesverdriet, verslagen of wanhopig. Geeft hem iets waartoe hij zich kan wenden voor houvast. [De auteur zei niet waaruit die houvast zou kunnen bestaan. Misschien kun je denken aan het geloof, of muziek, of een huisdier. – red.]
11. Leer hem wanneer je teder moet zijn
Baby’s, bloemen en dieren zijn kwetsbaar. Gevoelens van mensen soms ook. Leer je zoon wanneer het erop aankomt om meevoelend en teder te zijn.
12. Doe niet moeilijk als zijn kleren stuk gaan
Probeer je niets aan te trekken van kapotte broeken en smerige t-shirts. Word niet boos over dingen die je toch niet kunt veranderen. Jongens worden nu eenmaal vies omdat ze experimenteren door rommel te maken, builen te vallen en dingen stuk te maken. Ze begrijpen niet eens waar je je druk over maakt.
13. Leer hem jongensdingen
Leer hem een bal te gooien, een steentje over het water te laten ketsen, of te spelen met een hockeystick. En als je toch bezig bent, leer hem hoe je een dinosaurus tekent, hoe je muzieknoten leest, hoe je een fietsband plakt, en wie wie is bij Harry Potter. Sta niet aan de zijlijn van zijn leven, maar neem hem actief aan de hand.
14. Ga zoveel mogelijk naar buiten
Zet regelmatig de tv en de computer uit, laat je telefoon en de to-do-lijst thuis, en ga samen naar buiten. Zoek een plek waar hij zelfstandig kan scharrelen, om te ontdekken wat er buiten allemaal te beleven is, en volg hem in zijn avontuur. Geniet van zijn blikken en zijn vragen en het wonder dat zich voltrekt.
15. Laat hem verliezen
Verliezen is niet leuk, maar je kunt niet altijd winnen. Zeg nooit: “Maar jij hebt ook gewonnen omdat je het zo goed geprobeerd hebt.” Verliezen is verliezen. Als je verloren hebt, heb je verloren. Dan voel je je verdrietig, teleurgesteld en rot. Maar dat is prima. Want soms is het leven nu eenmaal zo, hoe goed wij moeders ook ons best doen om het voor onze kinderen leuk te houden. Oefening in verliezen is waardevol, juist omdat het vaker voor zal komen. Hoe vaker hij meemaakt dat je soms verliest (en soms wint), hoe beter hij tegenslag kan verdragen en hoe groter de kans dat hij niet zal opgeven als het ertoe doet.
16. Geef hem de kans om iets voor een ander te betekenen
Probeer vanzelfsprekende behulpzaamheid te laten zien in je eigen manier van leven en hoe je met elkaar omgaat in het gezin en daarbuiten. Er is een groot verschil tussen iemand de kans geven iets voor een ander te betekenen en iemand dwingen om iets voor een ander te doen. In het eerste geval groeit je hart, waardoor je juist meer open gaat staan om anderen te helpen.
17. Leer hem dat niets vanzelf gaat – oefening baart kunst
Alleen wanneer je heel veel oefent, kun je ergens goed in worden. Niets gaat zomaar, ook niet als je veel talent hebt. Dit geldt niet alleen voor lezen, schrijven en rekenen, en natuurlijk in sport en muziek, maar eigenlijk voor alles in het leven. Je wordt een betere luisteraar door te luisteren en een betere zwemmer door te zwemmen. Leer hem de waarde van oefening. Door veel te oefenen. Met alles. Van veters strikken tot het leren van een vreemde taal.
18. Geef altijd antwoord op waarom-vragen
Geef altijd antwoord als een kind vraagt ‘waarom?’. Als je het antwoord niet weet, ga dan samen op zoek. Leer hem hoe je antwoorden op vragen kunt vinden. Vraag het samen aan andere mensen, de juf of meester op school, opa en oma, zoek in boeken of op internet. Er komt een dag dat hij veel meer wil weten dan wat jij kunt vertellen en dan is het goed dat hij weet waar hij het zoeken moet. Ga geen moeilijke vragen uit de weg, ook niet over seks of andere moeilijke onderwerpen. Als het om seks gaat, is het zelfs beter niet te wachten tot hij zelf met vragen komt. Jij wilt hem iets leren voordat hij het op internet tegenkomt.
19. Neem altijd pleisters en iets ontsmettends mee
Ontsmetting is eigenlijk nog belangrijker dan de pleisters. En papieren zakdoekjes. Altijd.
20. Bemoei je niet met hem en zijn vader
Als je zoon bezig is om samen met zijn vader iets te doen, bemoei je daar dan niet mee. Geef hem de kans om iets te leren van zijn vader, op de manier waarop zijn vader dat wil doen. Zo leert hij zijn vader respecteren. Zonen willen nu eenmaal kunnen opkijken tegen hun vader (na een korte periode in de puberteit dat ze denken dat hun vader helemaal niets kan). Jij zult heus altijd zijn moeder blijven, maar als je zoon het huis uit is, zal hij eerder naar huis bellen om zijn vader om advies te vragen. En zo blijf jij dan ook op de hoogte, want zijn vader zal toch eerst aan jou vragen welk advies jij zou geven.
21. Geef je zoon iets waarmee hij zijn energie kwijt kan
Het maakt niet uit wat het is, maar zorg dat je zoon zijn energie kwijt kan. Een boksbal, een voetbal met een muur, een hond, een racefiets, een trampoline… Doe het voordat hij jouw spullen begint te slopen.
22. Bouw dingen
Laat zien dat je met weinig middelen iets kunt maken. Verander je woonkamer in een rovershol. Gebruik alle kussens van de bank, een laken om de tafelpoten, wasknijpers, kleerhangers, en maak een hut, een grot, of een kruip-door-sluip-door. Gebruik verkleedkleren en tover het rovershol om in een kasteel. Leer hem de magie in het alledaagse te zien.
23. Neem je zoon mee op ontdekkingsreis
Jonge hersens leren door in aanraking te komen met nieuwe dingen. Niet alleen via de televisie, maar door contact met de fysieke wereld. Neem hem mee, laat hem zoveel mogelijk nieuwe dingen zien en beleven, ruiken en voelen. Stimuleer hem om te kijken en vragen te stellen.
24. Knuffel hem
Jongetjes zijn soms vreemde wezens voor moeders. Het grootste deel van de dag zijn ze wild en ruw en ongehoorzaam, maar er zijn van die heerlijke momenten dat ze rustig en lief zijn, gevoelig en attent. Om te voorkomen dat ze dat kwijtraken, moet je ze blijven knuffelen. Niet alleen als ze 2 maanden zijn, maar ook als ze 16 zijn. Niet stoppen dus! Ook als de periodes dat ze ruw en wild zijn even de overhand hebben. Dit is trouwens ook een goede tip voor vaders. Gewoon blijven knuffelen op zijn tijd, moet je kijken wat er gebeurt!
25. Wees zijn thuis
Als moeder ben jij zijn thuis. Zodra hij kan lopen, loopt hij van je vandaan, maar hij zal zich steeds naar jou omdraaien om te kijken of je hem nog bemoedigend toelacht. Als hij zijn eerste boekje leest, zal hij je twintig keer achter elkaar willen voorlezen omdat jij de enige bent die zo lang blijft luisteren. Als hij voor het eerst op het podium staat, zoekt hij jouw blik. Als hij ziek is, belt hij jou. Ook als hij een puinhoop van zijn leven gemaakt heeft, trouwens. Dan belt hij jou, want thuis kun je huilen. Ook als hij volwassen is, niet meer thuis woont, en haast nooit meer komt, ben jij zijn thuis. Als je dat goed onthoudt, valt alles op z’n plek.
Leuk geschreven ben dan meer een zoon maar herken er veel in!