Nieuws

Nuance belangrijker dan kijkcijfers bij angst en dwang

Zo verheugd als ADF stichting-directeur Josine Van Hamersveld is met de kijkcijferhits van tv-programma’s als Geef mij nu je angst en Mijn leven in puin (beide RTL 4), zo erg zit ze er ook mee in haar maag. Want de aanpak van de commerciële tv-programma’s noemt ze ongenuanceerd en onverantwoord. En dat aankaarten, is dan ook gelijk de tweede strijd die de stichting nu, met tweede seizoenen van de betreffende programma’s in het vooruitzicht, aangaat. Van Hamersveld: “De keerzijde is het op de loer liggende gevaar van ‘aapjes kijken’. Ook dreigt er een verkeerd beeld te ontstaan van de klachten als een soort ‘ziekte van de wil’ en de behandeling als een kwestie van iemand er ‘gewoon even doorheen duwen’. Succesvolle therapie gaat met vallen en opstaan en vereist een lange adem. Deelname afdwingen door in het bijzijn van de eigen kinderen een camera op iemand te richten of een tv-presentatrice die zich voordoet als pseudotherapeut dragen zeker niet bij aan een goede behandeling.” Van Hamersveld hoopt dat angst, dwang en fobie in het vervolg minder extreem worden uitvergroot en dat er rekening wordt gehouden met emotionele schade bij de deelnemers. “Zodat mensen die onze hulp nodig hebben, niet afgeschrikt worden.”

In de hoop dat haar bezorgdheid wordt opgepikt en om collega’s te motiveren zich openlijk uit te spreken, schreef Van Hamersveld onderstaand opiniestuk.

Nuance belangrijker dan kijkcijfers bij angst en dwang

Een scène uit Geef Mij Nu Je Angst: Een man raakt volledig in paniek in zijn huiskamer terwijl twee vrouwen hem onhaalbare voorstellen doen die zijn angst juist vergoten. Zijn zonen zien hun vader trillen en huilen. Wat op een horrorscenario lijkt, is positief bedoelde therapietelevisie. Worden er uit zucht naar kijkcijfers onverantwoorde risico’s genomen op emotionele schade bij kwetsbare mensen? Klopt het geschetste beeld van de behandeling van angst- en dwangstoornissen met de werkelijkheid? Als directeur van de Angst, Dwang en Fobie stichting plaats ik daar mijn vraagtekens bij.

De problematiek van angst- en dwangstoornissen is behoorlijk complex. Dit zijn ook geen aandoeningen waar mensen gemakkelijk over praten. Juist daarom zijn we erg blij met de aandacht op televisie. De keerzijde is echter het op de loer liggende gevaar van ‘aapjes kijken’. Ook dreigt er een verkeerd beeld te ontstaan van de klachten als een soort ‘ziekte van de wil’ en de behandeling als een kwestie van iemand er ‘gewoon even doorheen duwen’.

Cognitieve gedragstherapie
Wetenschappelijk is aangetoond dat cognitieve gedragstherapie de beste behandeling biedt voor angst en dwang. Die therapie bestaat uit kleine stappen, om mensen succeservaringen te gunnen als fundament waarop ze verder kunnen bouwen. Als de blootstelling niet gestoeld is op de eigen keuze van de patiënt, of als de stap te groot blijkt, helpen de oefeningen niet, of kunnen ze traumatiserend werken. Succesvolle therapie gaat met vallen en opstaan en vereist een lange adem. Mensen leren angsten, die aan pure doodsangst kunnen raken, te weerstaan. En in sommige gevallen kan de patiënt kiezen voor een aaneenschakeling van angstige situaties, de zogeheten ‘flooding’. Dit kan toegepast worden als onderdeel van een intensievere therapie waar je met kleine stapjes naartoe werkt. Wat we in programma’s als Geef mij nu je angst zien, is vrijwel alleen maar ‘flooding’. Commerciële televisie heeft voor de kleinere levensoverwinningen zelden tijd. Voor de angstige kijker is de getoonde aanpak geen aanlokkelijk vooruitzicht. De keuze om in therapie te gaan, wordt negatief beïnvloed door de angst om meteen in het diepe gegooid te worden.

Onhaalbaar en onverantwoord
Laat ik Geef mij nu je angst uitlichten. Door het betrekken van familieleden en de presentator bij het opstellen van de behandeldoelen wordt de deelnemer emotioneel onder druk gezet. Zo liet Irene Moors de zonen van de huilende vader opschrijven wat ze wensten als resultaat van de behandeling van hun vader. Onhaalbare wensen als ‘zonder stress met zijn allen op vakantie’ levert ontroerende televisie op, maar in alle onschuld legden zij de lat te hoog waarop vader dus stuk ging. Dit zijn zaken die onderdeel zijn van het behandelplan en die juist exclusief zijn voorbehouden aan patiënt en behandelaar. Dit staat ook op zeer gespannen voet met de wet op geneeskundige behandelovereenkomst. Het lijkt nu wel een overeenkomst tussen de presentator en de deelnemer. Serieuze gezondheidsproblemen en de noodzakelijke zorg daarvoor worden hiermee tot onderwerp van een entertainmentprogramma waarbij de presentator als een soort pseudotherapeut meedoet en een coachende rol vervult. Ik acht de manier waarop het programma te werk is gegaan dan ook onverantwoord en het risico op emotionele schade te groot.

In de context van dit type programma’s lijkt het of iemand alleen maar heel graag moet willen genezen om binnen twee weken van de problemen af te zijn. De realiteit is echter weerbarstiger. Angst en dwang zijn bijzonder ingrijpende aandoeningen die een genuanceerde behandeling verdienen.”

Lees hier verder voor een reactie op bovenstaande in dagblad Trouw.

 

About the author

Anna Teresa

Ervaren en gedreven journalist/tekstschrijver.
Creatief, proactief en persoonlijk.
Schrijven, communiceren, informeren.
Klein en integer of groots en meeslepend.

Leave a Comment